Í tilefni að nýliðnum Sjómannadegi fannst greinarhöfundi við hæfi að spjalla við eina af hetjum hafsins.  Fyrir valinu var maður sem hefur stundað sjóinn síðan hann var 17 ára gamall og er hokinn af reynslu þegar kemur að sjómennsku.  Maðurinn heitir Ólafur Helgi Gunnarsson og er skipstjóri á Ljósafelli SU 70.  Ólafur er fæddur á Eskifirði  árið 1953, hann ólst upp í Sigmundarhúsum í Helgustaðarhreppi ásamt foreldrum sínum og tíu systkinum og geta má nærri að oft hafi verið fjör á bænum með níu drengi og tvær stúlkur. Ekki kannast skipstjórinn við það að hafa haft löngun til þess að verða bóndi þrátt fyrir að vera alinn upp í sveit en vorið 1970, þegar drengurinn var nýorðinn 17 ára fylgdist hann með elsta bróður sínum á vertíð í Sandgerði.  Aðspurður hvort að famtíðin hefði verið ráðin þarna suður með sjó vorið 1970 svaraði Ólafur: „það var eitthvað sem heillaði, en það var svo sem ekki meðvituð ákvörðun“.  Næstu misseri fór Ólafur  m.a. á vertíð í Eyjum, Eskifirði og á Grálúðuveiðar á gamla Búðafellinu.  Þá var hann stýrimaður á Önnu og eitt sumar í vélarúminu á Hoffellinu.   Árið 1974 útskrifast Ólafur úr Stýrimannaskólanum og skellir sér þá í útgerð í nokkur ár með góðu fólki, fyrirtækið kölluðu þau Sólborg og er okkur heimamönnum á Fáskrúðsfirði að góðu kunnugt.  Í maí 1979 réð Ólafur sig svo á Ljósfellið, fyrst sem 2. stýrimaður, þá 1.stýrimaður og að lokum skipstjóri síðan 1995.  Árin á sjó eru því orðin 47!  „Ég er búinn að starfa með mörgum góðum mönnum þessi ár“ segir Ólafur „en auðvitað misgóðum,  á árunum í kringum hrun var oft erfitt að manna skipið og þá komu menn sem stoppuðu stutt og áttu ef til vill betur heima í öðrum störfum“. „Og svo hef ég líka verið svo heppinn að vera með sömu mönnunum á sjó nánast alla tíð“  bætir hann við.  Aðspurður að því hvað hafi árif á það hvernig gangi að fá mannskap á sjó svaraði Ólafur að það skipa stóran sess hvað menn fái greitt fyrir vinnu sína. „Gengi íslensku krónunar er áhrifaþáttur því á genginu byggist verðið sem fæst fyrir aflann, og til þess að menn séu tilbúinir til þess að stunda sjómennsku þurfa menn að fá betur greitt heldur en ef menn vinna í landi“  svaraði skipstjórinn.

Hefur þú einhvern tímann orðið hræddur til sjós Ólafur?, spurði undirrituð, „já, einu sinni, það var á námsárum mínum að ég þurfti að komast til Reykjavíkur með nokkur húsgögn til að búa við. Ég vissi að Egill Guðlaugsson ætlaði að flytja bátinn Sleipni til Eyrabakka því þangað var hann búinn að selja hann.  Ég fékk að fljóta með ásamt mublunum“.  Úr höfn lagði Sleipnir með þrjá menn innanborðs, Egil, mann að nafni Einar Bragi og Ólaf. En sjómönnunum láðist að taka veðrið.  Á leiðinni lentu þeir í fellibylnum Ellen sem fór mikinn við stendur Íslands og þannig fór að varðskip kom þeim til hjálpar og fylgdi þeim alla leið í höfn í Vestmannaeyjum,  „þar var lægðarmiðjan og brakandi blíða“ rifjaði  Ólafur upp.  „En svona lífsreynsla situr í manni, ég var bara tvítugur að aldri“. Sem betur fer sluppu mennirnir með skrekkinn en húsgögnin hlutu varanlegan skaða.  „En ég hef aldrei orðið smeykur eða óöruggur á Ljósafellinu, það er mjög gott og traust skip. Maður verður líka að umgangast sjóinn af virðingu,  bera virðingu fyrir afli og orku hafsins“

Ólafur er giftur Jónu Björgu Jónsdóttur og eiga þau þrjú börn.  Hann er búinn að koma sér og sínum vel fyrir í fallegu húsi í efri byggðum Búðaþorps og unir glaður við sitt.  „ Þetta er fjölskylduhús“ segir hann, „enda hefur fjölskyldan farið stækkandi með öllum barnabörnunum mínum“ bætir hann við stoltur.  Fjarvera frá heimili og fjölskyldu er eitthvað sem allir sjómenn kannast við og vegna hennar hafa þeir sem hafa lífsviðurværi sitt af sjósókn oft misst af dýrmætum áföngum í lífi fjölskyldunnar.  Ólafur skipstjóri fer ekki varhluta af því, „þegar elsta barnið mitt fæddist 1973 var ég út á sjó og fékk bara skeyti í gegn um Radíóið sem á stóð: það er fædd stúlka“. „Það sama var uppá teningnum þegar hin tvö komu í heiminn, ég var út á sjó.  En það er nú eitt af því sem hefur breyst til batnaðar, nú eru feður meiri þátttakendur og nánast undantekningalaust viðstaddir fæðingar barna sinna, það er gott“

Á Sjómannadaginn fór Ljósafellið í siglingu með gesti og gangandi líkt og önnur skip Loðnuvinnslunnar og lék mér forvitni á vita hvernig það væri að hafa svona margt fólk um borð, allt frá ungabörnum til eldri borgara. „Það er mjög gaman“ svaraði Ólafur, „þetta er góð hefð sem hefur skapast að fólki sé boðið til sjós á Sjómannadegi en auðvitað er það svolítið stressandi líka. Maður treystir á að foreldrar og forráðamenn passi börnin því auðvitað fylgir mesta áhættan blessuðum börnunum.  Mörg börn eru sem betur fer komin í björgunarvesti og fólk er meðvitað um hætturnar sem eru fyrir hendi.  Það hefur svo margt breyst til batnaðar með tilkomu Slysavarnarskóla Sjómanna, við á Ljósafellinu vorum með léttabát á vaktinni og Björgunarsveitin með sinn bát og allt fór vel eins og áður.  En ég neita því ekki að alltaf anda ég léttar þegar ég sest inní bílinn minn að lokinni siglingunni“ sagði Ólafur .

Ólafur skipstjóri er farinn að huga að starfslokum. „Ég veit ekki nákvæmlega hvenær ég læt af störfum, en það verður áður en langt um líður“ sagði hann brosandi og að baki hans mátti sjá eiginkonuna brosa góðlátlega enda hefur hún heyrt þetta áður. „En ég er nú orðið miklu minna á sjó heldur en áður, ég tek mér frí í miklu ríkara mæli heldur en áður fyrr“.  Aðspurður að því  hvað hann ætli að taka sér fyrir hendur þegar hann lætur af störfum svaraði hann:“´það verður ekki vandamál, ég á helling af barnabörnum sem ég hef ánægju af því að fylgjast með og vera í kring um, svo þarf að halda húsinu við og slá garðinn. Svo á Jóna mín hlut í lítilli trillu sem ég get kannski farið á og náð mér í soðið“ sagði Ólafur Gunnarsson skipstjóri og bauð uppá nýlagað kaffi og rúsínur.

BÓA

Hoffell Su 80 kom til heimahafnar að kveldi 8.júní með u.þ.b. 1600 tonn af Kolmunna.  Aflinn var veiddur á fiskimiðum suð-austur af landinu sem kallast því fallega nafni Rósagarðurinn.  Rósagarðurinn er innan íslenskrar lögsögu og eru það góðar fréttir fyrir sjávarútveginn. Páll Sigurjón Rúnarsson var skipstjóri á Hoffellinu í þessum túr og aðspurður hvers vegna það væru góð tíðindi fyrir Íslendinga að veiða Kolmunna innan landhelgi svaraði hann því til að þau skilyrði hefðu fylgt kvótanum að 20% skyldu veiðast innan  íslenskrar lögsögu en 80% mætti veiðast utan hennar.

„Það er alltaf gott að veiða innan okkar lögsögu“ sagði Páll, „þá er t.a.m. styttra heim. Þegar við hættum veiðum voru aðeins 66 mílur að bryggju:“  Þá sagði Páll að fiskurinn væri feitari og vænni en þeir hefðu séð áður á þessari vertíð.  Undirrituð spurði þá hvort að Hoffellið myndi ekki bruna beint í Rósagarðinn aftur í næsta túr, svaraði Páll hæglátlega að Kolmunninn færi býsna hratt yfir, hann gæti ferðast 20 til 30 mílur á sólarhring og því ómögulegt að segja til um hvar hann yrði að finna næst. En skipstjórnendur Hoffellsins kunna sitt fag og munu finna fiskinn.

Ekki var hægt að sleppa Páli án þess að spjalla aðeins um Sjómannadaginn sem er næst komandi sunnudag 11.júní. „Sjómannadagurinn leggst vel í mig“ sagði Páll „hann hefur auðvitað breyst svolítið með fækkandi sjómönnum en hann er alltaf hátíðisdagur í mínum huga“.

Hoffellið býður bæjarbúum og gestum uppá siglingu á laugadaginn 10.júní kl. 11.00 sem og önnur skip Loðnuvinnslunnar, Ljósafell, Sandfell og Hafrafell.

„Það verður tekið vel á móti öllum“ sagði Páll sem var upptekinn við að þrífa og gera klárt fyrir gestagang um borð.

BÓA

Dagna 21. til 30. maí s.l. fór hópur starfsmanna Loðnuvinnslunnar, ásamt mökum,  til Portoroz í Slóveníu.  Flogið var frá Egilsstöðum og lent í Trieste á Ítalíu þaðan sem ekið var í u.þ.b. eina klukkustund til fallega strandbæjarins Portoroz.  Ferðalangarnir töldu 76, menn og konur á öllum aldri.  Dagana sem dvalið var skein sólin glatt á Íslendingana, sem flestir komu fölir undan vetri, og veðrið var með afbrigðum gott alla dagana.

Guðrún Níelsdóttir var ein þeirra sem fór til Portoroz og aðspurð sagði hún að frá hennar bæjardyrum séð,  hefði það staðið uppúr hvað allir voru glaðir. „Samferðafólkið lék á alls oddi, brosti og var svo glatt, það var alls staðar gleði“. Þá fannst henni afar fallegt á Portoroz, allt var svo hreint og fínt. „Maður sá aldrei rusl og drasl“ sagði Guðrún og bætti réttilega við að glöggt væri gests augað og því tækju menn eftir slíku á ferðum sínum.  Þá bætti hún við að það væri svo gaman að ferðast með fólki sem maður þekkir og þegar heim er komið tekur við spjall og endurminningar frá ferðinni sem færir fólk nær hvert öðru.  Þegar fólk deilir lífsreynslu og upplifunum verður samvinnan oft betri.

„Mér fannst líka frábært að Loðnuvinnslan skyldi bjóða öllum í mat, að ógleymdum styrknum sem starfsmannafélagið fékk til fararinnar“ sagði Guðrún,  en á aðalfundi LVF í apríl s.l. styrkti Loðnuvinnslan starfsmannafélagið um fimm milljónir króna.

Portoroz er afar rólegur staður og ekki mikið um næturlíf en Guðrúnu fannst það ekki koma að sök í sínu tilfelli, hún saknaði þess ekki en hún hefði vel unnt unga fólkinu þess. „það hefði ekki truflað mig þótt heyrst hefði í fólki skemmta sér að næturlagi“ sagði þessi lífsglaða kona.

Ingólfur Sveinsson var einnig með í förinni og aðspurður sagði hann að ferðin hefði verið mjög góð. „Það var mjög gaman og veðrið var geggjað“ sagði hann.  Ingólfur hafði orð á því að fallegt hefði verið í Portoroz og voða rólegt, „engin æsingur“ bætti hann við. Hann hefði þó viljað hafa meiri afþreyingu eins og Go-kart nær dvalarstaðnum en raun reyndist.  „En í staðinn slakaði maður bara á í góðra vina hópi og naut lífsins“ sagði Ingólfur með bros á vör. „Ég fór líka til Feneyja og Króatíu og það var mjög gaman“.

Almennt voru ferðalangarnir á vegum Starfsmannafélags Loðnuvinnslunnar afar ánægðir með ferðina, hótelið var fallegt og fínt, maturinn með ágætum og öll aðstaða hin besta.  En mestu máli skiptir auðvitað að allir koma glaðir heim með fangið fullt af skemmtilegum minningum sem það deilir með samstarfsfólki og vinum.

BÓA